communicatie Archieven

4 november 20218 augustus 2023

het gepeste kind

‘Ik ga niet meer naar school!’ Dit laatste komt er met een kreet uit. En dan is het stil. Een ongemakkelijke stilte die overgaat in zacht gesnik.

Paul is begin 50 en heeft een goede baan als IT specialist. Hoewel hij tevreden is met zijn leven, kampt hij al jaren met een gevoel van onzekerheid. Hij heeft een laag zelfvertrouwen en heeft het gevoel dat hij zich onnodig wegcijfert, waardoor hij carrièrekansen heeft laten liggen. Paul is een sympathieke en positief ingestelde man die het met iedereen goed kan vinden, maar zijn lage zelfvertrouwen begint hem steeds meer parten te spelen.

Ik ben met Paul in gesprek. Hij wil werken aan zijn zelfvertrouwen en wil het zeurderige gevoel van ‘er niet toe doen’ overwinnen. Paul kan goed reflecteren en analyseren, maar voelt dat hij dit probleem niet op een verstandelijke manier kan oplossen. Hij zou zichzelf het liefst ‘aan zijn haren omhoogtrekken uit het moeras’, maar beseft dat hij daar toch echt hulp bij nodig heeft.

Paul werd op de lagere school veel gepest. Hij denkt dat hier zijn gevoel van onzekerheid is ontstaan. Ik merk dat als hij hier over praat er een andere energie zichtbaar wordt. Hij praat zacht, is verdrietig en ook zijn lichaamshouding verandert in een timide en verlegen man. Als ik hem vraag wat hij voelt, antwoordt hij dat hij weer terug is bij dat ‘gepeste kind’.

Mag ik eens praten met dat gepeste kind?

Ik vraag hem of ik mag praten met dit gepeste kind. Hij kijkt verbaasd maar lijkt het ook wel spannend te vinden. Ik nodig hem uit om een andere plek te zoeken waar hij als gepest kind zou willen gaan zitten.
Hij staat op van zijn stoel en zonder verdere woorden zoekt hij een plek op de grond tegen de verwarming, waar hij met opgetrokken benen gaat zitten met zijn handen over zijn hoofd.
Ik draai mijn stoel naar hem toe en vraag hem hoe het gaat. Het blijft stil. Minutenlang spreekt hij geen woord. Ik voel de spanning van het verdriet en de eenzaamheid.

Ik ga niet meer naar school!

‘Ben jij het gepeste kind, waar Paul het steeds over heeft?’
Langzaam komt er beweging in het hoopje machteloosheid wat tegen de verwarming zit. ‘Ja, maar ik heb niks gedaan. Ik durf niet meer over het schoolplein te lopen, want ze zoeken me steeds op’. Ik ga niet meer naar school!’ Dit laatste komt er met een kreet uit. En dan is het weer stil. Een ongemakkelijke stilte die overgaat in zacht gesnik.

Je bent verdrietig en ik begrijp dat je niet meer naar school wil. Wat zou je wel willen?
‘Dat ze me met rust laten en niet steeds vervelende dingen naar me roepen. Ik wil gewoon met iedereen spelen. En ik wil dat ze me aardig vinden !’

Wat zou jij kunnen doen om aardig gevonden te worden? ‘Nou ja, ik weet niet, misschien meer opkomen voor mezelf en duidelijk zeggen wat ik leuk of niet leuk vind.’

Zou Paul je daarbij kunnen helpen?
‘Ja, hij moet niet doen alsof ik er niet ben. Ik ben een belangrijk deel in zijn leven. Voorlopig is hij nog niet van me af. Ik zou willen dat Paul me meer aandacht geeft en voor me opkomt als het nodig is’.

Je wil dat de volwassen Paul je aandacht geeft en je beschermt. Is dat wat je wil? ‘Ja, dan voel ik me veilig en kan ik de hele wereld aan’.

Ik vond het prettig om even met je gesproken te hebben. Dank je wel!
Zou je weer willen gaan zitten op de plaats van Paul?
Paul komt weer terug op zijn stoel en kijkt eerst nog wat onwennig en beduusd. Hij neemt de tijd om weer een balans te vinden en de energie van het gepeste kind in hemzelf te integreren. Hij is blij verrast dat hij zo concreet dit deel van hemzelf kon ervaren en is vast van plan om het kind in hem voortaan in bescherming te nemen en voor hem op te komen.

Ik neem afscheid van Paul. Het lijkt of hij met wat meer zelfvertrouwen de deur uit stapt.

(verkorte fictieve weergave van een voice dialogue sessie)

Ben Hoogenboom, directeur ZenCenter/ Centrum voor zingeving

9 oktober 20215 mei 2023

de stille kracht van communicatie

Woorden zijn een belangrijk onderdeel van communicatie. Maar stel dat je in een gesprek de woorden zou weglaten. Wat gebeurt er in de non-verbale onderstroom? Misschien vindt hier wel het meest essentiële deel van een succesvolle communicatie plaats.

Als coach of begeleider ben je natuurlijk bewust aanwezig en opmerkzaam in een gesprek. Dat lijkt zo logisch, maar oprecht 100% aanwezig zijn in het hier en nu en oordeelloos luisteren is niet altijd makkelijk. Vaak zijn we in gedachten al bezig om wat gezegd is te analyseren of een antwoord te bepalen. Of we hebben al een oordeel klaar over de situatie en een oplossing bedacht. Daarmee horen we een deel van het gesprek niet, waardoor misschien de echte essentie verloren gaat.

helende aandacht

De cliënt weet of voelt of hij onze onverdeelde oordeelloze aandacht heeft. Als die aandacht niet volledig in het hier en nu is, zal de cliënt zich inhouden en zich minder kwetsbaar durven opstellen. Aandacht is niet alleen een woord, maar in de uitoefening ook een stroom van helende energie. Je geeft onvoorwaardelijke aandacht en je ontvangt openheid en vertrouwen terug. De cliënt voelt dat zijn woorden zonder oordeel worden ontvangen en geaccepteerd.

stille open ruimte

De dynamiek tussen coach en cliënt speelt zich af in een stille open ruimte. Een ruimte die, vanuit de coach gezien, vrij is van waardeoordelen en verwachtingen. Alleen dan kan er iets bijzonders ontstaan. Het creatieve proces kan dan ongehinderd plaatsvinden.

Dat wat nodig is dient zich bijna als vanzelf aan. De open ruimte zal op een intuïtieve en creatieve manier antwoorden geven op vragen of ruimte bieden om nieuwe paden te verkennen.

sacrale ruimte

Het vraagt zelfkennis van de coach om oordelen en verwachtingen los te laten en zich over te geven aan de werking van de vrije open ruimte. Je zou het een sacrale ruimte kunnen noemen omdat je ruimte geeft aan een nieuwe dimensie, die alleen verschijnt als het veld open en vrij is en de energie ongehinderd kan stromen. Vanuit de stilte die je daar aantreft, maak je verbinding met een nieuwe dimensie of met het hogere.

Deze ruimte is ook een ontmoetingsplek op een dieper niveau. Een plek waar twee zielen elkaar kunnen ontmoeten van hart tot hart en er geen verschil meer lijkt te zijn tussen de coach en de cliënt.

de stille kracht van communicatie

De ‘open ruimte’ is niet alleen in een coach-cliënt relatie werkzaam. In alle vormen van communicatie als bv. ouder, leraar of leidinggevende is het oordeelloos waarnemen een stille kracht met een positieve uitwerking op meer acceptatie, begrip én heling.

Ben Hoogenboom/ Directeur Centrum voor zingeving

13 september 20205 mei 2023

de mystiek van communicatie

Communicatie is méér dan woorden. Het is een verborgen wereld van gevoelens, emoties, gedachten en intuïtie

communicatie is meer dan woorden — De onderstroom in communicatie

Communicatie begint al met hoe we ons verhouden tot de wereld om ons heen. Hoe kijk en reageer je als mens naar de wereld? Hoe communiceer je met al het ‘andere’ buiten jou? We noemen dat ons wereldbeeld of mensbeeld dat zorgvuldig is opgebouwd uit ons karakter, opvoeding, overtuigingen en ervaringen. Onze communicatie met anderen is bij voorbaat al ingekleurd door het mensbeeld dat we in ons leven hebben opgebouwd. Dit beeld kan positief, kritisch of negatief zijn en is in de tijd ook aan verandering onderhevig. Het is als een dans, waarin we aantrekken en afstoten. Deze ‘dans’ met onze omgeving is voortdurend gaande. We kunnen het niet stopzetten. Misschien kunnen we tijdelijk op een berg gaan zitten of ons afzonderen van de wereld of van de mensen, maar zolang we leven is er communicatie en interactie met de wereld om ons heen. Misschien is deze interactie wel het leven zelf.

Hoe wij naar de wereld kijken is ónze werkelijkheid. En we houden ons graag vast aan deze werkelijkheid, omdat ze houvast biedt en enige zekerheid geeft aan wie we zijn. Anderen hebben weer hún waarheid en werkelijkheid . En zo is er een voortdurend spanningsveld met de wereld om ons heen. Als de wereld verandert, omdat bv. onzekere tijden zich aandienen, dan moeten ook wij onze opvattingen of ons mensbeeld bijstellen.

Communiceren met de ander

Als we in gesprek zijn met de ander worden onze opvattingen of overtuigingen nog meer uitvergroot en op de proef gesteld. In een split-second weten we of we ons op ons gemak voelen bij die ander of dat we op onze hoede moeten zijn. We noemen dat de ‘onderstroom’ in communicatie. We horen of zien het niet, maar het is er wel. Deze mystieke onderstroom bepaalt grotendeels ook het succes van onze communicatie. Overtuigingen of ervaringen uit het verleden projecteren we onbewust op onze gesprekspartners.

Is dit van jou of van mij…

Deze onderstroom is altijd heel subtiel of soms nadrukkelijk aanwezig in contacten met anderen. De ander werkt als een trigger die gevoeligheden in ons losmaakt. Daarom is het belangrijk dat we voldoende zelfkennis ontwikkelen om deze projectie tijdig te onderkennen en te weten of datgene wat we voelen iets van onszelf is of van de ander. Wellicht dat een dominante gesprekspartner iets in ons losmaakt waar we zelf graag iets meer van zouden willen hebben. Daarom kunnen ook lastige gesprekken met collega’s, klanten of partners zo leerzaam zijn.

Intuïtie in de onderstroom

Heb je wel eens het gevoel dat je een bepaalde weg in moet slaan, zonder dat je dit kunt verklaren? Of dat je een keuze maakt die jouw omgeving afwijst, maar het voor jou de énige weg lijkt te zijn? Jouw intuïtie of je ‘onderbuikgevoel’ speelt een belangrijke rol in communicatie. Het is een extra dimensie van (hoog)gevoeligheid die je vaak niet logisch kunt beredeneren, maar die toch heel krachtig kan bijdragen aan het succes van jouw communicatie. Zo kun je aanvoelen wat er speelt bij jouw gesprekspartner, zonder dat dit uitgesproken wordt en kun je sneller de essentie van een gesprek ontdekken. Voorwaarde is wel dat je er voor open durft te staan voor jouw intuïtie, maar ook nuchter blijft in de manier hoe je hier mee om gaat.

boeddhistische invalshoek

intuïtieve communicatie — Andere kijk op het mensbeeld

Het boeddhisme leert ons om nog een extra dimensie toe te voegen aan communicatie: ‘Het aanwezig zijn in het moment en bewust en aandachtig luisteren’. Dit lijkt vanzelfsprekend, maar de ervaring leert dat maar een deel van onze aandacht bij de gesprekspartner is, omdat we intussen al weer nadenken over onze volgende stap in het gesprek. Daarmee missen we de essentie van de boodschap en luisteren we meer naar onze gedachten dan naar onze gesprekspartner. Met aandacht aanwezig zijn is een belangrijke grondhouding, die merkbaar meer voldoening en resultaat geeft.

Een ander aspect uit het boeddhisme is de bereidheid om met mededogen het gesprek in te gaan. Dat klinkt naar Westerse maatstaven misschien wat vreemd, maar het gaat er vooral om om de ander volledig als mens te zien, los van het feit of we iemand sympathiek vinden of dat iemand een andere mening is toegedaan.

Een niet eenvoudige uitdaging om vanuit zelfkennis , intuïtie en mededogen de ander tegemoet te treden. Een uitdaging die raakt aan kwetsbaarheid, maar een diepere en rijkere laag in onszelf wakker maakt en daarmee ook de kwaliteit van onze communicatie met anderen vergroot.

Ben Hoogenboom/ ZenCenter – Centrum voor Zingeving