Veel mensen zijn hooggevoelig. En dat geldt zeker niet alleen voor vrouwen, want ook mannen zijn gevoeliger dan je misschien denkt.
Hooggevoeligheid is tegenwoordig een veelgebruikte uitdrukking om aan te geven dat iemand extra gevoelig is voor informatie en prikkels uit zijn of haar omgeving. Daar kunnen hooggevoelige mensen last van hebben in de vorm van stress, overprikkeling, depressiviteit of je kunt je disconnected voelen met je omgeving. Het kan echter ook een voordeel zijn dat je gevoelig bent. Je neemt (vaak onbewust) veel meer waar, vooral in de onderstroom van ‘dat wat niet gezegd wordt’. Dat maakt je bewuster van je denken en voelen, waardoor je meer overzicht hebt over een situatie en creatiever kunt handelen.
Prikkels zijn verslavend
Zijn we gevoeliger geworden in de loop van de tijd? Zeker is wel dat de hoeveelheid informatie en prikkels, die ons dagelijks overspoelen, in de afgelopen decennia enorm zijn toegenomen. Neem bv. de toename van communicatie (o.a. via sociale media, tv en reclame). Ook de toegenomen drukte in het verkeer en de snelheid waarmee actie en reactie elkaar opvolgen. De druk van verwachtingen en resultaten op het werk en het toegenomen sociale verkeer trekken een zware wissel op onze sensitiviteit en opnamevermogen. Prikkels kunnen ook verleidelijk zijn en lijken collectief verslavend. Kijk maar naar de verslavende telefoon en het voortdurend zoeken naar afleidingen om onze tijd te vullen. Onze gedachten draaien op volle toeren, steeds weer op zoek naar nieuwe prikkels en sensaties. Zo kan de innerlijke antenne overbelast raken en is het tijd om stil te staan en jezelf te ‘resetten’.
Mannen minder gevoelig dan vouwen?
Zijn mannen minder gevoelig dan vrouwen? Nee, ik denk van niet. Er is wel een verschil met hoe we omgaan met prikkels en informatie. Waar mannen in het algemeen meer behoefte hebben aan een gestructureerde verwerking van alle prikkels en het misschien minder snel uiten, zijn vrouwen meer gevoelig voor sociale prikkels en menselijke verhoudingen. Zij zijn meer in staat om te multitasken in het verwerken van prikkels en gevoelens en hier meer op detailniveau uiting aan te geven.
Hooggevoeligheid betekent niet dat men alleen gevoelig is voor zintuiglijke waarnemingen, maar in het bijzonder ook voor de sociale sfeer of de energie in de omgeving. Hooggevoelige mensen kunnen uitstekend de non-verbale onderstroom ervaren in een team of organisatie. Zij weten wat er onderhuids speelt tussen bv. collega’s en kunnen gevoelens van irritatie, angst, jaloezie, onzekerheid en onmacht feilloos aanvoelen, maar zijn zich ook bewust van de ‘verborgen agenda’s’ en de ‘politieke spelletjes’ in een organisatie. Die onzichtbare onderstroom kan zo overweldigend zijn en zeker als de grenzen wegvallen tussen de eigen gevoelens en die van anderen. Men gaat dan teveel op in het geweld van prikkels en waarnemingen, dat de kans op stress of burn-out makkelijk op de loer ligt.
autoriteit versterken en grenzen bewaken
Hooggevoeligheid is een kwaliteit, die je ook in de weg kan staan. Het vraagt namelijk om je autoriteit goed te bewaken. Met autoriteit bedoel ik dat je bewust en stevig in je eigen energie/aarding staat. Emotioneel en mentaal opgewassen tegen het geweld van de externe prikkels en niet omvergeblazen wordt. Dat vraagt zelfkennis en weten wat je valkuilen, belemmeringen én grenzen zijn. Vanuit de boeddhistische invalshoek vraagt dit ook een verbinding aan te gaan met jouw innerlijke (stille) wijsheid, die als het ware op een neutrale en ontspannen manier het overzicht houdt op jouw denken, voelen en handelen. Meditatie, mindfulness of yoga zijn goede technieken om contact te maken met innerlijke kracht en autoriteit. Kortom er moet voldoende tegenwicht zijn om zelf goed in balans te blijven met de prikkels en het lawaai uit de uiterlijke wereld.
Hooggevoelige mensen zijn vaak helpers, die gevoelig zijn voor de behoeften en noden van anderen. Zij vinden het ook lastig om ‘nee’ te zeggen. Dat betekent dat ze vaak energetisch openstaan voor de onderstroom bij anderen en daarmee teveel van hun eigen energie weggeven. Met als gevolg dat ze sneller vermoeid raken en zich terugtrekken in hun eigen wereld.
Hooggevoeligheid in de organisatie
Hooggevoelige mensen zijn een waardevolle en unieke bijdrage voor de organisatie. Ze nemen veel waar en zijn gevoelig voor de onderstroom. Daarmee hebben zij vaak een goede signaalfunctie voor als iets in de onderlinge verhoudingen scheef dreigt te lopen. Zij zijn als de ‘haarlemmer olie’, het smeermiddel voor een goede sfeer en zijn over het algemeen creatief. Omdat ze veel informatie binnen krijgen hebben ze vaak een duidelijk overzicht over de situatie en weten ze welke stappen genomen moeten worden. De andere kant van hooggevoelige mensen is dat ze niet altijd makkelijk zijn voor zichzelf en anderen. Ze zijn wel sociaal, maar niet sociabel. Ze trekken zich soms terug, omdat de prikkels hun teveel worden. De uitdaging in de organisatie of het team is om elkaar bewust te maken van elkaars kwaliteiten, waarbij men rekening houdt met elkaars specifieke behoeften.
Hooggevoeligheid is een kracht, die je leven intenser en mooier kan maken. Zorg wel voor voldoende balans met wat je innerlijk aan kan en geef vooral je grenzen aan.
Ben Hoogenboom, directeur ZENCENTER